Nowotwór kręgosłupa
Nowotwory rdzenia kręgowego diagnozuje się znacznie rzadziej niż guzy mózgu. Niestety, nowotwory rdzenia kręgowego dają niecharakterystyczne objawy, co znacznie opóźnia postawienie właściwej diagnozy. A wczesne rozpoznanie może dawać szanse na całkowite wyleczenie. Sprawdź, jak rozpoznać guzy rdzenia kręgowego.
Nowotwory rdzenia kręgowego stanowią niewielki procent wszystkich nowotworów ośrodkowego układu nerwowego. Guzy rdzenia kręgowego mogą być pierwotne, tj. pochodzić z komórek samego rdzenia, korzeni nerwowych, opon lub naczyń krwionośnych, co zwykle ma miejsce u dzieci, i wtórne, czyli być wynikiem przerzutów nowotworu z innego organu. Źródłem takich przerzutów mogą być guzy wewnątrzczaszkowe lub nowotwory systemowe (rak sutka, płuc, czerniak, białaczka, chłoniak). Nowotwory wtórne zwykle diagnozuje się u dorosłych.
Rodzaje I objawy:
Ze względu na położenie w obrębie kanału kręgowego, nowotwory rdzenia kręgowego dzieli się na guzy:
- zewnątrzoponowe,
- wewnątrzoponowe pozardzeniowe
- wewnątrzrdzeniowe.
Zwykle pierwszym objawem wszystkich rodzajów guzów jest ból kręgosłupa. Gdy guz uciska na rdzeń kręgowy, ból ma charakter kostny (stały, tępy nad zajętym chorobowo miejscem). Jeśli guz rozrastając się, uciska na korzenie nerwów rdzeniowych, jest ostry, przeszywający i promieniuje do regionów skóry i mięśni zaopatrywanych przez dany korzeń. Oba rodzaje bólu zwykle nasilają się przy poruszaniu się, kaszlu i w czasie snu. Ponadto u większości pacjentów pojawiają się różnego stopnia zaburzenia neurologiczne, które są zależne od rodzaju guza.
- Guzy zewnątrzoponowe
Są to zmiany, które, powiększając się, uciskają na worek oponowy, a następnie na rdzeń kręgowy. W większości są to nowotwory będące skutkiem przerzutów, a także inne guzy złośliwe, takie jak mięsak kościopochodny, chrzęstniakomięsak, mięsak Ewinga, szpiczak pojedynczy i mnogi, chłoniak, białaczka, nerwiak zarodkowy oraz nerwiak zwojowo-komórkowy zarodkowy. Wśród guzów niezłośliwych wymienia się naczyniaki, kostniaki, kostniaki zarodkowe, guzy olbrzymiokomórkowe, wyrośla chrzęstno-kostne, nerwiaki zwojowo-komórkowe, torbiele tętniakowate i ziarniniak kwasochłonny. Tego typu guzy zwykle są przyczyną parestezji: drętwienia, mrowienia lub bolesnego kłucia. Charakterystyczne jest także postępujące osłabienie siły mięśniowej, a następnie niedowłady, a nawet porażenia.
- Nowotwory wewnątrzoponowe wewnątrzrdzeniowe
Guzy wewnątrzrdzeniowe powodują zwykle koncentryczne poszerzenie rdzenia kręgowego ze zwężeniem przestrzeni podoponowej. Są to najczęściej glejaki: wyściółczak i gwaździak o niskim stopniu złośliwości, rzadziej naczyniaki płodowe oraz zmiany przerzutowe pochodzące z guzów ośrodkowego układu nerwowego lub narządów wewnętrznych, np. płuc.
- Guzy wewnątrzoponowe zewnątrzrdzeniowe
Zmiany nowotworowe rozwijają się w przestrzeni podoponowej, z reguły uciskając na rdzeń kręgowy. Są to najczęściej guzy niezłośliwe, głównie nerwiaki i oponiaki, rzadziej torbiele skórzaste i naskórkowe. Rosną powoli i mogą osiągać duże rozmiary, zanim zostaną wykryte. Wśród zmian złośliwych w tym umiejscowieniu występują przerzuty oraz chłoniaki.
W obu przypadkach pojawiają się ww. objawy, do których dołączają zaburzenia czucia (np. temperatury). Oba rodzaje nowotworów mogą doprowadzić także do nietrzymania moczu i kału, jak również do impotencji.
We wszystkich ww. przypadkach, oprócz objawów związanych z lokalizacją i rozmiarami guza, stwierdza się występowanie objawów ogólnych spowodowanych chorobą nowotworową, takich jak osłabienie, utrata masy ciała, brak apetytu, krwioplucie, krwiomocz i depresja.
Diagnostyka:
Badaniami, dzięki którym można uzyskać dokładny obraz guza, są RTG kręgosłupa, tomografia komputerowa (TK), scyntygrafia, a przede wszystkim rezonans magnetyczny (MR). Do badań inwazyjnych, które przeprowadza się w wyjątkowych przypadkach, zalicza się mielografię, mielografię TK (mielo−TK), angiografię rdzeniową oraz biopsję pod kontrolą badań obrazowych. Celem ostatniego badania jest stwierdzenie, czy guz rdzenia kręgowego jest złośliwy, czy jest zmianą łagodną.
Leczenie:
Zwykle stosuje się leczenie operacyjne, którego celem jest całkowite wycięcie zmiany nowotworowej. Wybór odpowiedniej techniki operacyjnej zależy od lokalizacji guza, liczby zajętych kręgów, odcinka kręgosłupa, konieczności wykonania stabilizacji, a także od stanu ogólnego pacjenta. Wyróżnia się 3 dojścia operacyjne do kanału kręgowego: dojście przednie, tylne, boczne lub tylno-boczne.
U chorych w zaawansowanym stadium choroby nowotworowej, gdzie przeciwwskazany jest zabieg operacyjny ze względu na stan pacjenta, pomocna jest wertebroplastyka. Jest to zabieg, który polega na przez skórnym wprowadzeniu cementu kostnego (PMMA) do trzonów kręgowych za pomocą strzykawki z igłą. Zabieg ten wzmacnia strukturę trzonu, a cement o wysokiej temperaturze niszczy komórki nowotworowe, zmniejsza ból i w pewnym stopniu ogranicza rozrost guza.
Innym pomocnym zabiegiem jest kyfoplastyka, która polega na wprowadzeniu do trzonu kręgowego cewnika, przez który wprowadzany jest rozprężalny balon. Ma on na celu odtworzenie pod ciśnieniem kilkunastu atmosfer wysokości trzonu kręgowego. W ten sposób wewnątrz trzonu kręgowego powstaje jama, do której podaje się cement kostny. Zabieg wykonuje się z minimalnych nacięć na poziomie danego kręgu, w znieczuleniu ogólnym lub miejscowym.
